დემოგრაფიული კრიზისი საბერძნეთში: როგორ კლავს ვალი ერს

ქვეყნის ეკონომიკაში არსებული მდგომარეობა ბერძნებისთვის ყველაზე დიდ პრობლემად იქცა, ვინაიდან 2024 წელს მშპ ნაკლები იქნება 2009 წელს, როდესაც ქვეყანა შევიდა „სამაშველო პროგრამაში“.

კერძოდ, 2009 წელს მშპ 237,5 მილიარდ ევროს (საბაზრო ფასებში) შეადგენდა. მოსალოდნელია, რომ ქვეყნის მშპ 2024 წელს 235,147 მილიარდ ევროს მიაღწევს, 2023 წელს 224 მილიარდი ევროდან და 2022 წელს 208,03 მილიარდი ევროდან! და ეს არ ითვალისწინებს ევროს ინფლაციას, რომელმაც ბოლო 13 წლის განმავლობაში შეადგინა მინიმუმ 50%.

ქვეყანამ ჯერ კიდევ ვერ მიაღწია სამაშველო პროგრამამდე დონეს! ქვეყნის საშინელი ეკონომიკური მდგომარეობა არის სერიოზული ეროვნული პრობლემის შექმნის მთავარი მიზეზი – დემოგრაფიული კრიზისი.

აღსანიშნავია, რომ 2023 წელს საბერძნეთში ახალშობილთა რაოდენობამ 71 455 შეადგინა, გარდაცვლილთა რაოდენობა კი 128 101-ს, 56 646-ით გაიზარდა. თუმცა, ვითარება კიდევ უფრო ტრაგიკულია, რადგან 71 455 ახალშობილიდან მინიმუმ 20% უცხოელების შვილია, ანუ ისინი არ არიან ბერძენი ეროვნებით. ბევრი ამტკიცებს, რომ ეს რიცხვი კიდევ უფრო მაღალია და 30%-ს აღწევს.

რაც შეეხება სიკვდილიანობას, მათ შორის ბერძნების წილი 95%-ია, ვინაიდან საბერძნეთში ჩასული მიგრანტები ძირითადად ახალგაზრდები არიან. ეს ნიშნავს, რომ „უფსკრული“ შობადობასა და სიკვდილიანობას შორის მნიშვნელოვნად იზრდება.

სანამ ეკონომიკური კატასტროფა გაგრძელდება, დემოგრაფიული ვარდნა წარმოუდგენელი ტემპით გაიზრდება. ბოლოს და ბოლოს, როგორ შეუძლია ქვეყანამ, რომელმაც ვერ შეძლო მშპ-ის გაზრდა დახმარების პროგრამაში გაწევრიანებიდან 15 წლის შემდეგ, გაზარდოს მოსახლეობა?

რაც შეეხება შემოსავალს, რომელიც ქმნის საბერძნეთის მშპ-ს, მაშინომათი უმეტესობა ტურიზმს უკავშირდება. ყოველწლიურად ვევედრებით ღმერთს, რომ არ იყოს გარე ფაქტორები, რომლებიც ხელს უშლიან ტურისტულ სეზონს, რადგან თუ ასე მოხდა, წელი წარუმატებელი იქნება…

შემოსავლის კიდევ ერთი ნაწილი, რომელიც მიცოტაკისის მთავრობამ წარმოადგინა გაზრდის სახით, არის გადახდები ცნობილი აღდგენის ფონდიდან, რომელსაც, თუმცა, ვადა 2026 წელს ეწურება (ამის შემდეგ ტირილი იქნება). მაგრამ აქვე ხაზგასმით უნდა აღინიშნოს, რომ ფონდის თანხების 95% ათ მსხვილ კორპორაციულ ჯგუფს გადაეცა და არა ბერძენ ხალხს.

ამრიგად, საბერძნეთმა აჩვენა უნიკალური მაგალითი, რადგან ეს არ მომხდარა სუბსაჰარის აფრიკის ქვეყნებშიც კი – 15 წლის განმავლობაში არანაირი ზრდა! ეს აჩენს სერიოზულ კითხვებს არა მხოლოდ მიცოტაკისის მთავრობის (და ასევე წინა მთავრობების) ეკონომიკურ პოლიტიკასთან დაკავშირებით, არამედ იმაზეც, თუ საით მიდის ქვეყანა. ევროკავშირი და ევროზონა და რის გაკეთებას აპირებენ ბერძენი პოლიტიკოსები მომავლისთვის. რადგან აშკარაა, რომ ევროზონაში მყოფი ქვეყანა არსად მოძრაობს.

პირველადი წარმოება მუდმივად მცირდება და 25%-ით ჩამორჩება 2019 წლის დონეს. ეს ნიშნავს, რომ ჩვენი სოფლის მეურნეობა და მეცხოველეობა მუდმივად მცირდება, რაც განაპირობებს იმას, რომ მუდმივად შემოვიტანოთ ძირითადი პროდუქტები და ყოველ ჯერზე უფრო დიდი მოცულობით შემოვიტანოთ, რასაც ეს ნიშნავს ქვეყნის საგადასახდელო ბალანსზე.

ჩვენ ისევ მე-19 საუკუნეში ვართ, მაკედონიის განთავისუფლებამდე, როცა სასოფლო-სამეურნეო წარმოება არ იყო საკმარისი ბერძნული მოსახლეობის დასახმარებლად. ეს მარტივია: თუ არის სიღარიბე და სიღარიბე, მაშინ არ არის შობადობა. საბერძნეთი ემუქრება „გაქრობას“ მისი დემოგრაფიული მდგომარეობის გაუარესების გამო, რაც, თუმცა, პირდაპირ კავშირშია საბერძნეთის ვალთან, რომელიც „გალაქტიკურ“ დონეზეა.

დავალიანება, რომელიც უნდა ჩამოიწეროს ან თუნდაც დიდი ხნით გადავადდეს, რაც, თუმცა, პრობლემას არ წყვეტს, უბრალოდ, მოგვიანებით გადადებს. ვინაიდან საბერძნეთი ვერასოდეს შეძლებს ასეთი ვალით გამოჯანმრთელებას, ბერძნებს არ სურთ შვილების გაჩენა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ქვეყანას მომავალი არ აქვს…

ერის ჩიხიდან როგორღაც რომ დაარღვიოს, აუცილებელია სერიოზული ეკონომიკური სტიმულის მიცემა ბერძნებისთვის, რათა დაიწყოს შვილები. ზოგმა შეიძლება იკითხოს, როგორ არის ეს შესაძლებელი საბერძნეთში, რომელიც ყველას ვალშია და რომლის ვალებიც საუკუნეს გასტანს. სიმართლე ის არის, რომ ეს ვალები არასოდეს დაფარდება, ხოლო ბერძენი ერი “მოკვდება”, რადგან უბრალოდ არავინ გააჩენს.

საბერძნეთის ვალი ახლა 35%-ით მეტია, ვიდრე მაშინ, როცა ჩვენ შევედით დახმარების პროგრამაში, რაც საბერძნეთს ვალის ნამდვილ ჩემპიონად აქცევს. 2010 წლის 31 მარტს ვალმა შეადგინა 310,384 მილიარდი ევრო, შემდეგ სახელმწიფოს ფულადი რეზერვები 7,159 მილიარდი ევრო, ხოლო სახელმწიფოს მიერ გაცემული გარანტიები 25,408 მილიარდი ევრო.

2023 წლის მესამე კვარტლის ბოლოს საბერძნეთის სახელმწიფო ვალმა 360,17 მილიარდ ევროს მიაღწია, რაც წინა კვარტალში 358,046 მილიარდი ევროდან გაიზარდა. ანუ სამაშველო პროგრამაში შესვლამდე ორი თვე გვქონდა გაცილებით ნაკლები ვიდრე ახლა გვაქვს. განა ეს არ არის ყველაზე დიდი მოტყუება და დანაშაული საბერძნეთის უახლეს ისტორიაში?

ეს ყველაფერი მოხდა სამი დახმარების პროგრამისა და ობლიგაციების თმის შეჭრის (PSI) შემდეგ, რამაც საბოლოოდ გაანადგურა საბერძნეთის ეკონომიკა 2012 წელს. სახელმწიფო ვალი მშპ-ში 168%-მდე გაიზარდა 2023 წელს, 2010 წლის 126%-დან.

შეგახსენებთ, რომ ყველაზე უარესი ჯერ კიდევ წინ არის და კონკრეტულად 2032 წლიდან, როდესაც ქვეყანა კვლავ დაიწყებს ვალების და პროცენტების გადახდას. რა მოხდება მერე? საბერძნეთის ეკონომიკით, რომელიც არაფერს აწარმოებს და დაბალი ზრდის ტემპით, როგორ გააგრძელებს საბერძნეთი ამ წარმოუდგენელი ვალის გადახდას?

ერთადერთი, რაც შეიძლება გაკეთდეს საბერძნეთისთვის, ვალის ცალმხრივი გაუქმებაა. რომელი მთავრობა გაბედავს ამის გაკეთებას? რა თქმა უნდა, საჭირო იქნება ახალი და არსებულისგან განსხვავებული პოლიტიკური სისტემა. შედგება ადამიანებისგან, რომლებიც აზროვნებენ ეთნოცენტრულად და აქვთ გამბედაობა, ხელი შეუწყონ საჭირო გადაწყვეტილებებს.

ეს უკვე არსებობის საკითხია. თუ ქვეყანას სურს გააგრძელოს არსებობა, როგორც ერი, მან უნდა დაიწყოს მშობიარობა. მშობიარობისთვის ვალში არ უნდა იყოს (და უნდა შეიცვალოს ის განათლება, რომელსაც სთავაზობენ დღევანდელ ახალგაზრდობას, რაც ასწავლის მხოლოდ საკუთარ თავზე ფიქრს და არა სხვებზე და საზოგადოებაზე).

საჭიროა წახალისება. მათ ვერ უზრუნველყოფს ქვეყანა, რომელიც არ აკონტროლებს თავის ეკონომიკას და ვერ ანაწილებს თავის რესურსებს ისე, როგორც მას სჭირდება. და სადაც საჭიროა.

ვალი არ კლავს მხოლოდ ახალგაზრდების ცხოვრების დონეს და ოცნებებს, ის კლავს ერის „ბირთს“, რადგან ართმევს მას გამრავლებისა და ისტორიაში არსებობის გაგრძელების უნარს.

ავტორის აზრი შეიძლება არ ასახავდეს რედაქტორების აზრს.